Landgoed tussen Soest en Soesterberg, De Paltz.
De Paltz | Herman van Veen
Midden in ons land ligt tussen Soesterberg en Soest Landgoed De Paltz. Bijna 100 hectare “gerepte” natuur, ooit vernoemd naar een groep Duitse vluchtelingen die in het midden van de 18e eeuw, vanuit Rheinland Pfalz, in Nederland een veilig heenkomen vonden. De buitenplaats wordt begrensd door Heezerspoor Westzijde, de Paltzerweg en de Paltzerbaan. Binnen dit terrein bevinden zich een koetshuis in chaletachtige stijl, personeelswoningen en een langhuisboerderij, genaamd De Paltz.
Deze gebouwen zijn respectievelijk te vinden op De Paltz 2, Heezerspoor WZ 6-8 en De Paltz 4. Er vlakbij staan nog een bakhuis en drie schuren. Jonkheer J.P.A.L. Ram kocht in 1860 de grond en liet het landgoed aanleggen. In 1863 werd het blokje personeelswoningen aan het Heezerspoor gebouwd en in 1867 volgde de bouw van het landhuis. Daarna begon de aanleg van het landschapspark, waarschijnlijk naar ontwerp van tuinarchitect Hendrik Copijn. Toen in 1872 jonkheer Louis Rutgers van Rozenburg eigenaar werd, liet hij na enkele jaren het park opnieuw herinrichten door tuinarchitect Leonard Antonij Springer.
Deze vergrootte ook het voormalige beukendoolhof, waar middenin een folly in de vorm van een kluizenaarshuisje stond. Deze is nu helaas vervallen tot ru?ne. In de 20ste eeuw onderging het landgoed ingrijpende wijzigingen door houtkap, de aanleg van een productiebos en zandafgravingen. Ook werden delen verkocht. In de jaren ’80 werd een begin gemaakt met de restauratie van het landschapspark. Het koetshuis uit circa 1870 is in 1990 gerenoveerd. (bron Herman van Veen Arts Center).
